Bij een epileptische aanval (insult) doen zich plotseling optredende, abnormale, voorbijgaande verschijnselen voor, die worden veroorzaakt door een excessieve ontlading van een populatie neuronen. Een status epilepticus is ofwel een insult dat langer dan 5 minuten duurt, ofwel frequente insulten zonder compleet herstel tussendoor. Een gegeneraliseerde tonisch-clonische status epilepticus is een levensbedreigende aandoening! Zie Convulsieve status epilepticus.
Bekend met epilepsie? Anti-epileptica? Welke? Ingenomen? Andere medicatie? Onderliggend lijden? Incontinentie? Tongbeet? Duur van aanval? Welke verschijnselen? Eerder doorgemaakt hersenletsel? Slaapgebrek? Drugs? Familie anamnese.
Opvang volgens ABCDE-methodiek. Zorg voor vrije ademweg (cave: kaakklem) en breng zo nodig Mayo tube in. Geef zuurstof. Bij status epilepticus dient intubatie overwogen te worden. Wees alert op mogelijke aspiratie. Hartritme (atriumfibrilleren kan wijzen op CVA als oorzaak insult)? Aanwijzingen intoxicatie (anticholinerg of sympathicomimetisch toxidroom)? Is er een (laterale) tongbeet? Urine incontinentie? Neurologisch onderzoek, meningeale prikkeling, postictale verwardheid of parese? Koorts (passagère temperatuursverhoging is normaal na een insult)? Huidafwijkingen (meningokokkensepsis, endocarditis)? Aanwijzingen trauma?
Hb, leukocyten, GGT, ALAT, CRP, Na, K, Ca, Mg, glucose, kreatinine, CK, overweeg spiegels anti-epileptica en/of onderzoek op drugs in overleg met apotheker.
Corrigeer eventuele hypoglykemie. Geef glucose 10 gr als langzame bolus i.v. (10 gr = 100 ml gluc 10% = 20 ml gluc 50%: verwachte stijging 2 mmol/L per 10 gr) en controleer glucose < 10 minuten, zo nodig herhalen.
NB: Bij verdenking thiaminedeficiëntie eerst 250 mg thiamine i.v. of i.m. toedienen vóór glucosetoediening.
Aanval couperen (tonisch-clonisch insult met een duur > 5 minuten):
- 5 mg midazolam i.v. (indien i.v.-toegang) of 10 mg midazolam buccaal, nasaal of i.m. of 4 mg lorazepam i.v. (zo nodig midazolam/lorazepam eenmaal herhalen na 5 minuten) of 10-20 mg diazepam rectiole (tweede keus) (cave: ademhalingsdepressie en bloeddrukdaling).
- Indien geen resultaat: zie Convulsieve status epilepticus.
De keuze voor het al dan niet behandelen met anti-epileptica na een eerste insult (onderhoudstherapie) hangt mede af van de onderliggende oorzaak, afwijkingen bij beeldvorming (MRI-cerebrum), uitslag EEG en de persoonlijke omstandigheden. Ongeveer 10% van de bevolking maakt eenmaal of vaker een insult door wanneer eenmalige aanvallen, acuut symptomatische aanvallen, febriele insulten en epilepsie allemaal worden meegeteld. De kans op herhaaldelijke insulten (epilepsie) hangt af van een eventueel onderliggend lijden.
Na een eerste epileptische aanval geldt er in principe een rijontzegging voor 6 maanden, tenzij:
- het een eerste niet-geprovoceerde aanval zonder epileptiforme afwijkingen op het EEG betreft, dan geldt een rijontzegging voor 3 maanden;
- het een eerste geprovoceerde aanval betreft, te beoordelen door de neuroloog, dan is er een rijontzegging voor 3 maanden;
- het een eerste aanval bij een progressief neurologische aandoening betreft, te beoordelen door de neuroloog, dan geldt een rijontzegging van tenminste 6 maanden.
Indien personen meer dan één epileptische aanval gehad hebben, dan geldt er een rijontzegging tot een jaar na de laatste aanval, tenzij:
- er sporadisch sprake is van een epileptische aanval, dan geldt een rijontzegging van 6 maanden;
- het een eerste aanval bij een progressief neurologische aandoening betreft, te beoordelen door de neuroloog, dan geldt er een rijontzegging van tenminste 1 jaar;
- er sprake is van aanvallen in de slaap, mits zich gedurende een jaar géén aanvallen buiten de slaap zijn, dan is er sprake van rijgeschiktheid;
- er sprake is van myoclonieën en eenvoudig partiële aanvallen die geen invloed zullen hebben op de geschiktheid voor het besturen van motorrijtuigen (stabiel aanvalspatroon), bestaat er geschiktheid.
Bovenstaande regels zijn van toepassing op personen met een rijbewijs uit groep 1 (categorie A (motor), B (personenauto), BE (aanhanger bij personenauto) en T (tractor)). Voor personen met een rijbewijs uit groep 2 (categorie C (vrachtwagen), D (bus) en CE/DE (aanhanger bij respectievelijk vrachtwagen en bus) gelden andere regels, raadpleeg hiervoor de wettekst (https://wetten.overheid.nl/BWBR0011362/2018-07-01).
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.