Veelvoorkomende uitlokkende factoren:
- Acute ziekenhuisopname, verplaatsingen in ziekenhuis, operatie, trauma, pijn
- Ontsteking (infectie, maligniteit, auto-immuun)
- Medicatie (o.a. anticholinergica, opiaten, sedativa, anti-Parkinsonmedicatie, histamine-2-receptorantagonisten, steroïden)
- Metabole ontregeling (o.a. hypoxemie, elektrolytstoornissen, dehydratie, hypo-/hyperglykemie, lever- en nierfunctiestoornissen)
- Neurologische oorzaken (epileptisch insult, TIA/CVA, migraine, schedeltrauma)
Oriëntatie in tijd, plaats, persoon. Angsten, waanideeën, hallucinaties, stemming. Neurologische uitvalsverschijnselen. Verder gericht op mogelijke onderliggende predisponerende dan wel precipiterende oorzaken.
Hetero-anamnese (essentieel!): Eerdere geheugenproblematiek, eerder delier, acuut begin of langzaam progressief, slaperigheid, , veranderd gedrag. (Overmatige) inname van medicatie, inclusief recente wijzigingen, drugs, alcohol. Valneiging, recent trauma capitis
EMV score. Aandacht trekken/behouden (bv d.m.v. vragen naar de maanden van het jaar in omgekeerde volgorde). Is er motorische onrust? Is de patient verhoogd afleidbaar of juist apathisch?.
Hb, trombocyten, leukocyten diff, CRP, Na, K, Ca, albumine, GGT, ALAT, kreatinine, glucose. Urinesediment (en zonodig –kweek). Laagdrempelig bloedkweken.
Op indicatie medicatiespiegels en overige bepalingen.
Delier is een uiting van een onderliggend (somatisch) probleem. Onderzoek eerst of er onderliggende en/of onderhoudende factoren zijn van het delier en behandel deze indien mogelijk.
Niet-medicamenteuze behandeling
- Onderzoek en behandel onderliggende somatische oorzaken
- Vermijd delier bevorderende medicatie zoveel mogelijk
- Zorg voor adequate pijnbehandeling
- Optimaliseer intake, uitscheiding en mobilisatie
- Beperk lijnen (infuus, CAD, sonde etc.) en zorg voor valpreventie (bed laag en langs de muur, valmat, evt bewegingssensor of camerabewaking)
Medicamenteuze behandeling
Geef geen medicatie voor een delier, tenzij de patient omcomfortabel is, een gevaar is voor ziczelf of andere, tekenen van psychose laat zien, zijn behandeling in de weg staat of als niet medicamenteuze maatregelen onvoldoende helpen. Behandel bij voorkeur oraal, en alleen bij nood s.c., i.m. of i.v.
- Mild delier
- Ernstig delier (extreme angst/onrust of interfererend met medische behandeling)
- Delier bij hypokinetisch syndroom (b.v. M. Parkinson)
- Consulteer laagdrempelig het lokale delierteam
- Overweeg het verlagen of staken van antiparkinsonmedicatie in overleg met de neuroloog
- Overweeg behandeling met een atypisch antipsychoticum (zoals quetiapine 12,5mg-25mg 2dd of clozapine 6,25-12,5mg 1dd)
- Alcoholonthoudingsdelier (richtlijn stoornissen in het gebruik van alcohol)
- Medicamenteuze behandeling met benzodiazepinen (b.v oxazepam 10-30 mg 3-4 dd p.o.of lorazepam 1mg 3dd p.o.)
- Gedurende 3 dagen thiamine 3dd500 mg i.v. + 3dd vitamine B complex forte + 1dd vitamine C 500 mg. Daarna onderhoudstherapie.
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.