Etsende stoffen veroorzaken chemische beschadiging van de bovenste luchtwegen, tractus digestivus, huid en ogen door inhalatie of ingestie en door direct contact. Etsend zuur denatureert eiwitten en veroorzaakt droge necrose van de weefsels waarmee het in aanraking komt. Etsend loog veroorzaakt verzeping van de weefsels en dringt diep door met uitgebreide weefselbeschadiging tot gevolg. De toxiciteit wordt bepaald door de zuurgraad (pH <4 of pH >10), contacttijd en oppervlak van aangedane weefsels.
Diagnose
De diagnose wordt gesteld aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek en door middel van endoscopisch onderzoek (gastro-intestinaal danwel endotracheaal). Dit wordt aanbevolen bij alle patiënten, met uitzondering van patiënten die:
- Asymptomatisch zijn; EN
- Geen tekenen van erosies in de mond en de huid hebben; EN
- Anamnestisch in contact zijn geweest met minimaal volume en lage concentratie van de etsende stof.
Klachten die optreden ten gevolge van directe blootstelling zijn keelpijn, moeite met slikken, misselijkheid en braken, heesheid, stridor en dyspnoe. In ernstige gevallen kan er sprake zijn van koorts, thoracale pijn en subcutaan emfyseem. Indien er aanwijzingen zijn voor schade aan tractus digestivus en/of luchtwegen moet laagdrempelig endoscopisch onderzoek worden verricht.
- Pulmonale complicaties: optreden van larynxoedeem met bedreiging van de luchtweg, aspiratie en een chemische pneumonitis.
- Gastro-intestinale complicaties: slokdarmerosies, perforatie van slokdarm, maag of duodenum en het optreden van een mediastinitis. Op de langere termijn ontstaan slokdarmstricturen en een verhoogd risico op slokdarmmaligniteiten.
- Dermale blootstelling: in verdunde vorm kan dermale blootstelling aan bijv. waterstoffluorride initieel onopgemerkt blijven en pas na een aantal uur hevige continue pijn in diepere weefsels veroorzaken.
- Systemische effecten: met name bij ingestie van grote hoeveelheden kunnen systemische effecten zich manifesteren zoals intravasculaire hemolyse, diffuus intravasale stolling, metabole acidose en acute tubulusnecrose. Waterstoffluoride (fluorwaterstofzuur) heeft naast een etsende werking ook ernstige systemische toxiciteit. Het wordt zeer goed geabsorbeerd ook via dermale blootstelling en kan zeer diep de weefsel penetreren. In geconcentreerde vorm is 2,5% aangedaan huidoppervlak reeds afdoende voor systemische toxiciteit. Fluoride ionen binden zich aan calcium en magnesium resulterend in ernstige hypocalciëmie en hypomagnesiëmie met dientengevolge levensbedreigende ritmestoornissen en tetanie en interfereren met cellulaire kaliumkanalen resulterend in celnecrose.
Vitale kenmerken: koorts, tachycardie, shock
Slijmvliezen: inspectie oro- en hypopharynx voor erosies, oedeem, en/of necrose.
Huid: erosies
Pulmones: emfyseem
Abdomen: drukpijn/loslaatpijn
Geef feedback
Indien u vragen of opmerkingen heeft over de inhoud van deze pagina kunt u hier feedback geven aan de redactie van Het Acute Boekje.